Agresja u dzieci

Agresja (łac. aggresio – napaść)

  • psychologii określenie zachowania ukierunkowanego i intencjonalnego na zewnątrz lub do wewnątrz, mającego na celu spowodowanie szkody fizycznej lub psychicznej.
  • Rozwój dziecka zawiera w sobie również agresję. Jest ona instynktowną i wrodzoną cechą. Często jest przejawem złości, której tłumienie jest nierozwojowe. Ważne zatem jest uczenie samoregulacji, rozumienia emocji i poszanowania granic innych.
  • Zjawisko agresji wśród dzieci jest obecnie nasilone. Problem wynika bardzo często z brakiem umiejętności radzenia sobie z trudnościami, nagromadzoną frustracją, zmęczeniem, przebodźcowaniem, niezaspokojonymi potrzebami, wyuczonymi wzorcami.
  • Najważniejszą kwestią jest znalezienie przyczyny agresji dziecka i w niej szukać rozwiązania.

Przyczyny agresji u przedszkolaka:

  • Dziecko ma problemy z kontrolą emocji
  • Maluch ma niedokształcony układ poznawczy
  • Trudna sytuacja rodzinna
  • Ocena swojej sytuacji przez pryzmat np. niepełnosprawności intelektualnej
  • Nie zna innych sposobów wyrażania emocji
  • Odreagowuje napięcie
  • Jest pobudzone psychofizycznie
  • Stosuje agresję , której samo doświadcza
  • Nie umie osiągnąć werbalnie celu
  • Broni się
  • Agresja jest odruchem w sytuacjach niezrozumiałych
  • Nie rozumie , że zachowuje się źle
  • Robi krzywdę nieświadomie
  • Stara się być zauważone – deficyt uwagi
  • Chce poszerzyć swoją autonomię
  • Jest to sprawdzony sposób przynoszący dziecku korzyści
  • Doświadcza niespójności, płynących z zasad społecznych
  • Jest przekonane że, należy tak działać – wyuczone wzorce
  • Doświadczyło etykietowania – jest postrzegane jako „niegrzeczne”

Co mogę zrobić?

OBSERWACJA I ANALIZA

  • jaki jest stan psychofizyczny dziecka tego dnia?
  • jak często dane zachowanie występuje?
  • jak szybko się rozwija – czy emocje dziecka szybko narastają i opadają, czy też jest to proces, przez który dziecko przechodzi, nim osiągnie apogeum?
  • jakie osoby towarzyszą dziecku?
  • jaki jest kontekst sytuacyjny?
  • jak dług pojawia się już agresja?
  • jakie korzyści chciało osiągnąć dziecko poprzez agresję?
  • jakie czynniki potęgują złość?
  • jakie czynniki uspokajają dziecko?
  • jak reagujesz – wspierasz czy eskalujesz?

ROZMOWA I NAZYWANIE UCZUĆ

  • dziecku należy się wsparcie. Rozmowa ma na celu poznanie przyczyny zachowania agresywnego oraz samopoczucia dziecka, jego odczuć, poznania jego wersji wydarzeń i wyobrażeń o zajściu.
  • gdy malec ma problemy ze znalezieniem przyczyny wspólnie staramy się ustalić, co stało się przed samym aktem agresji. Być może tam znajdziemy przyczynę zachowania dziecka
  • po etapie ustalenia przebiegu zdarzeń , ważne jest określenie towarzyszących mu uczuć.
  • wspólne określenie emocji jest punktem wyjścia do rozmowy o nich, możliwości określenia sytuacji,
    w jakich się pojawiają, określenia, co wtedy odczuwa dziecko i zapoznania go ze sposobami reagowania adekwatnego do sytuacji.
  • niedopuszczalne jest reagowanie agresją na agresję dziecka, gdyż zachowanie takie jedynie nasila problem
  • ważne jest wytłumaczenie dziecku, że nie zgadzamy się na takie zachowanie i przypomnienie zasad ustalonych wspólnie z dzieckiem

GRANICE I KONSEKWENCJE

  • maluch powinien wiedzieć, że ma prawo odczuwać wszystkie emocje ale nie wolno mu bić
  • dziecko musi wiedzieć, że zachowanie agresywne jest niewłaściwe i nie będzie przez nas akceptowane
  • akceptujemy wszystkie uczucia dziecka, sprzeciwiamy się stanowczo zachowaniom agresywnym
  • ważne jest ukazanie przedszkolakowi alternatywnych sposobów rozładowania negatywnych emocji (np.liczenie do 10, tupanie, słowne wyrażenie uczuć, bieganie, darcie starej gazety, narada rodzinna – zapoznanie dziecka z sposobami radzenia sobie
    z emocjami przez innych członków rodziny)
  • konsekwencje – jednorazowe zachowanie agresywne należy omówić i przepracować wspólnie z dzieckiem. Jeśli jednak zachowanie powtarza się, musi zostać konsekwentnie powstrzymane. Należy ustalić z maluchem, konsekwencje jakie zostaną wyciągnięte przy ponownym przejawie agresji (np. zakaz oglądania bajek, odstawienie słodyczy, siedzenie na krzesełku przez kilka minut itd.) istotne jest, aby bezwzględnie przestrzegać ustalonych konsekwencji.
  • W przypadku maluszków ważne jest dostosowanie komunikatów do poziomu zrozumienia dziecka, wspieranie swoich wypowiedzi gestami, działanie
    w momencie aktu agresji np. zatrzymanie ręki która chce uderzyć i wyjaśnienie dlaczego nie wolno tego robić, pokaz prawidłowego użycia zabawki
    w przypadku rzucania nią.

  • Niepowstrzymana agresja staje się nawykiem, skutecznym sposobem osiągania zamierzonych korzyści
  • Agresja wymaga zrozumienia, wsparcia oraz wyuczenia właściwego sposobu komunikowania przez dziecko emocji i uczuć
  • Zamiast karać i nagradzać zrozum, zaoferuj wsparcie, pokaż jak radzić sobie w takich sytuacjach, postaw jasne i zrozumiałe granice
Skip to content